Foto's die de werkelijkheid bevragen
Bij fotografie denken mensen direct aan waarheid. Dit in tegenstelling tot schilderkunst of sculptuur waarbij men zich veel meer bewust is van de interpretatie of visie van de maker. Foto's nemen we voor waar aan. Ze leggen een moment vast, of een bijzondere plek. Of doen - soms in serie - verslag van een specifieke gebeurtenis.
De foto's van Riesjard Schropp doen dat niet. Sterker nog, net als bij de andere kunsten, lijken zijn beelden vooral vragen op te roepen.
Riesjard Schropp staat bewust in het leven en vanuit die bewuste en positieve houding ontstaan ook zijn foto's. Zijn fascinatie gaat uit naar duurzame energie en de ontwikkeling van onze woonomgeving. Zijn opdrachtgevers vindt men vooral in de wereld van architectuur, bouwen, energie en wonen. Zijn zestiende eeuwse woning knapte hij zelf op en in de tuin bouwde hij een studio met zonnepanelen waardoor hij zo goed als zelfvoorzienend is qua elektriciteit. Hij houdt niet van de waan van de dag, wenst daar niet aan mee te doen. Al jong was hij gefascineerd door ´Ceci n´est pas un pipe´ van René Magritte; door de vragende houding, de open blik. Op die manier wil hij in het leven staan: voorzichtig en met een gezonde dosis twijfel.
Hij streeft naar beelden die de beschouwer lijken te vragen: "Waar sta jij eigenlijk? Welke positie neem jij in? Wat beteken jij?"
Natuurlijk legt Schropp, net als elke fotograaf, met zijn camera ook dingen vast. Of het nu een exotisch overwoekerd stuk natuur is, of een barokke koepel. Maar binnen de compositie speelt hij met de geconditioneerdheid en de verwachting van de kijker. Hij focust in de natuur niet op één detail of beweging. Een bananenblad trekt de beschouwer wel als een zeventiende eeuws repoussoir de foto in, maar vervolgens laat de fotograaf ons zweven in het luchtledige.
Wat wil hij ons laten zien? Wat gebeurt hier?
Vergelijkbaar kiest hij bij de foto 'Cupola Pantheon-2' niet voor de te verwachten compositie met het hart van de koepel in het midden. Nee, de stralend blauwe lichtbundel wijst nu eerder de foto uit. Schropp balanceert op het randje van een evenwichtige compositie, op het randje van wat wij nog als harmonisch ervaren. Hij rekt er alle grenzen van op. De focus komt daarbij op het niets te liggen. Maar hij dwingt ons, door de enorme zorg en aandacht waarmee hij de foto's haarscherp afdrukt en de haast barokke wijze waarop hij ze glanzend achter perspex toont, te kijken naar dat niets. De beschouwer kan niet anders dan zich afvragen wat er onder of achter het beeld gloort.
Wat legt de fotograaf hier vast? Wat zien we werkelijk?
In een bijna religieus stilleven met brood en vissen is de korst zo knapperig dat je die haast kunt ruiken. En toch blijkt de binnenkant die van een hol etalagemodel. En wat zegt dat ene moment van een brok natuur ons nu over één specifiek tijdstip in onze geschiedenis? Dit beeld bestond al duizenden jaren geleden en zal over even zo veel tijd nog steeds dit uiterlijk vertonen. Terwijl die eeuwenoude koepel, ooit gebouwd om te imponeren, om macht uit te drukken, uiteindelijk misschien maar een fractie van diezelfde geschiedenis zal blijken te bestaan.
Riesjard Schropp stelt vragen over onze hang naar eeuwigheid, onze poging om het leven te overstijgen, of toch in ieder geval te beheersen. Ongeacht of we het nu in wetenschap of religie zoeken. Hij plaatst tegenover dat streven de relatieve betekenis van ons bestaan. In zijn foto´s bereikt hij regelmatig een soort vacuüm van tijd en plaats, een gewichtloosheid die we allemaal kennen uit onze dromen. Schropp streeft naar die droomsensatie. Want is het niet juist in onze dromen dat belangrijke zaken als macht, geloof en tijd 'im Frage' worden gesteld?
Met zijn foto's beweegt Schropp zich steeds op de dunne lijn tussen schijnbaar belangrijke tegenstellingen als analyse en geloof, wetenschap en religie, cultuur en natuur. Voor hem is het van belang om te weten waar hij zichzelf bevindt tussen die polen. En soms vind hij een punt, een moment dat goed voelt: "Dat wordt een foto". Zo'n moment is niet te definiëren, maar blijkt uiteindelijk vrij van denkpatronen. Het bevindt zich niet langer tussen de polen, maar heft die polen op, of liever nog, toont aan dat die polen nooit hebben bestaan.
Die foto's lijken te zeggen: Het is wat het is, zonder geloof, analyse, tijd of plaats.
En het is goed.
Rebecca Nelemans
Kunsthistoricus
www.rebeccanelemans.nl